Kangal (Karabaş) Köpeği’nin Kökeni Neresidir?
Köpekler Hakkında Kısa Bilgiler 2 11. yy. da Anadolu’ya akın akın gelen Türkler, muhtemelen yanlarında üç tür hayvan getirmişlerdi; At, koyun ve köpek. At, binek ve araba çekme hayvanı olarak kullanılıyordu. Koyun, hem yolculuk esnasında hazır gıdaları idi. Köpek ise insan, hayvanlar ve eşyalara bekçilik hizmeti için kullanılıyordu. Günümüzde Orta Asya Cumhuriyetleri’nde, Kangal Köpeği’ne benzer köpeklere her bölgede rastlanmaktadır.
Bundan daha önemlisi, Orta Asya’dan Anadolu’ya göç eden Türkler’in göç yolu üstünde de Kangal Köpeği’ne benzer köpekler bulunmaktadır. Fars ve Araplar’ın yaşadığı İran’ın güney bölgelerinde Kangal Köpeğine benzer boz post renkli köpekler bulunmamaktadır. Ama Azeri Türkleri’nin yaşadığı ve Orta Asya’dan Anadolu’ya göç eden Türkler’in göç yolu üstünde bulunan İran’ın kuzey bölgelerinde, Kangal Köpeği’ne fenotipik olarak benzeyen köpekler halen bol miktarda yaşamaktadır.
Kangal Köpeği’nin orijinini araştırmak için, Ocak-2006 tarihinde bu bölgeye bir gezi yaptım. Iran, Afganistan ve Türkmenistan’a yaptığın bu gezide, Kangal Köpeği’ne benzer köpekleri görme ve fotoğraflama imkanım oldu.
Türkî Cumhuriyetlerde Kangal benzeri köpekler var mıdır?
Kangal Köpeği’ne benzeyen bu köpeklerin bir çok benzerinin, diğer Orta Asya Cumhuriyetlerinde de bulunduğunu öğrendim. Özbekistan, Kazakistan, Tacikistan, Kırgızistan‘da bu köpeklerden bulunmaktadır. Moğolistan’ın batı tarafında, nüfusunun %80’ini Kazak Türkleri’nin meydana getirdiği Bayan Ölgiy Vilayeti bulunmaktadır. Burada da, koyun yetiştiricilerin elinde bol miktarda Kangal Köpeği görünümlü köpeklerin olduğunu öğrendim.
Anadolu’dan Orta Asya’ya herhangi bir Türk göçü olduğuna dair bir kayıt bulunmamaktadır. Halbuki bu göç bildiğimiz kadarı ile yaklaşık 1.000 yıl önce Orta Asya’dan Anadolu’ya olmuştur. Öyleyse Anadolu’daki Kangal ve Akbaş Çoban Köpekleri Orta Asya’dan gelmiş olmalıdırlar.
Son 20-25 yıla kadar, hiç kimse Kangal Köpeği ismini kullanmıyordu. Anadolu’da bu köpek için en çok kullanılan isim Karabaş’dır. Karabaş’dan başka, Çoban İti, Çoban Köpeği, Koyun İti, Koyun Köpeği’dir.
Yurt dışına ilk Kangal (Karabaş) Köpeği nereden çıkmıştır?
Bayan Dr. Charmian (Biernoff) Steele, bundan 40 yıl önce Konya civarında arkeolojik kazı yapmıştır bir arkeologdur. 1965 yılında, bir erkek ve bir dişi yavruyu İngiltere’ye götürmüşdür. Bu iki yavru, Konya’nın yaklaşık 30 km doğusunda, Konya Karatay ilçesine bağlı, Konya- Karapınar Karayolu üzerinde ki Bakırtolu ve Hayıroğlu köyleridir.