KOYUN-KEÇİLERDE ÖNEMLİ ENFEKSİYON HASTALIKLARI
Kuzu ve oğlaklarda neonatal dönemde colibacillosis, rotavirus, cryptosporodiosis, hatta coccidiosis ve kuzularda kuzu dizanterisi en yaygın enfeksiyon hastalıklardır. Erişkin koyun ve keçilerde ise tüm dünyada en yaygın görülen enfeksiyon hastalıkların başında enterotoksemi gelmektedir. Ülkemizde de bu hastalık en önemli problemlerden biridir.
Ülkemizde neonatal döneme ait enfeksiyon hastalıkların dışında erişkin koyun ve keçilerde problem olan birçok enfeksiyon hastalık söz konusudur. Bakteriyel hastalıklardan clostridial enfeksiyonlar, pasteurellosis, salmonellosis, listeriosis, pseudotüberküloz, paratüberküloz, piyeten, leptospirosis, enfeksiyöz keratokonjuktivitis, bulaşıcı agalaksi ve keçi ciğer ağrısı sık olarak karşılaşılan ve zaman zaman problem olan enfeksiyonlardır. Bu enfeksiyonlardan clostridial enfeksiyonlar, listeriosis, keçi ciğer ağrısı vb. bazı hastalıklar akut problem olarak seyrederken; pseudotüberküloz, paratüberküloz gibi enfeksiyonlar kronik problem olarak sürüleri olumsuz etkilemektedir.
Viral enfeksiyonlardan şap, koyun keçi vebası, mavi dil, ektima, çiçek hastalığına akut salgınlar olarak sıkça karşılaşılmakta ve büyük problem olmaktadırlar. Bu enfeksiyonların yanında bazı yerlerde maedi, maedi-visna, keçilerin artritis ensefalitisi, sınır hastalığı ve pulmoner adenomatosis gibi enfeksiyonlar da problem olmaktadırlar ve gerekli önlemler alınmazsa gelecekte daha büyük sorun oluşturabileceklerdir.
Riketsiyal enfeksiyonlar
Riketsiyal enfeksiyonlardan anaplasmosis ve Q humması; protozoon hastalıklardan da babesiosis ve coccidiosis problem oluşturup ciddi ekonomik kayıplara yol açmaktadırlar. Neonatal dönem sonrası kuzu ve özelikle oğlaklarda coccidiosis en önemli problemlerin başında gelmekte ve solunum yolu hastalıklarına da predispozisyon yaratmaktadır.
Koyun ve keçilerde ekonomik kayıplara yol açan en önemli enfeksiyonların başında da helmint ve ektoparaziter hastalıklar gelmektedir. Helmint enfeksiyonları çok yaygın problem olup, en başta göz önünde bulundurulmalıdırlar. Özellikle fascioliasis, mide-barsak kıl kurtları, ekinokokus ve coenurus cerebralis sık karşılaşılan klinik bulgularla seyretmekte ve otopsi bulguları ile de kesinleştirilmektedir.
Bu hastalıkların tanısında klinik bulgularla birlikte mutlaka epidemiyolojik bulgular iyi değerlendirilmelidir. Koyun ve keçiler sürü hayvanı olarak yetiştirildiklerinden morbidite, mortalite ve ölüm oranlarının dikkate alınması tanıda çok büyük destek sağlayacaktır. Koyun ve keçilerde hastalıkların tanısında diğer bir avantaj otopsi yapma imkanının daha fazla olmasıdır. Bu bulgularla sonuca ulaşılamadığı durumlarda ise laboratuar muayenelerine başvurulmalıdır.